JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ
MÜHENDİSLİĞİ NEDİR?

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, yersel ve fotogrametrik yöntemler ile uydu ve bilgisayar teknolojilerini kullanarak yeryüzünün tamamının veya belirlenen bir bölümünün ülkenin gereksinim duyduğu istenilen ölçekteki topoğrafik ve konusal haritalarının üretilmesi, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin oluşturulması, kıta hareketlerinin belirlenmesi, iyeliğin kayıt altına alınması, kırsal ve kentsel toprak düzenlemelerinin yapılması, tüm yatırım ve mühendislik hizmetlerinin altyapısının oluşturulması, yeryüzünün dört boyutlu ölçümü, haritalanması ve modellenerek gösterilmesi ile ilgilenen mühendislik bilim ve teknolojisidir.

Jeodezi ve fotogrametri mühendisliği (harita ve kadastro mühendisliği) kentlerin oluşumu ve gelişmesinde çok önemli rol oynamaktadır. Jeodezi ve fotogrametri mühendislerinin başlıca görevlerinden biri memleketin kadastral topoğrafik haritasına dayalı olarak taşınmaz malların (ev, arsa, tarla vb.) sınırlarını arazi ve harita üzerinde belirterek, türk medeni kanununun öngördüğü tapu sicilinin temelini oluşturmaktır.

Haritalar ve harita mühendislik hizmetleri tüm yatırım ve mühendislik hizmetlerinin alt yapısını oluşturur. Söz gelimi kent planlaması ve imar planları için gerekli kent haritaları, imar planı uygulamaları, parselasyon planları, kadastro haritaları, kamulaştırma planları, arazi toplulaştırma planları, maden haritaları, topoğrafik haritalar harita mühendislerinin yönetim ve denetiminde üretilir. Karayolu, demiryolu, sulama, tünel ve benzeri mühendislik projelerinin etüdlerinde ve projelendirmelerinde, bu projelerin araziye uygulanmasında, yol, su, kanalizasyon gibi belediye teknik hizmetlerinin proje ve yapımlarında harita mühendislerinin yoğun bir işlevi vardır.

Coğrafi bilgi sistemi, kent bilgi sistemi, uzaktan algılama, fotogrametri, kentsel ve kırsal arazi ve arsa düzenlemeleri, kamulaştırma projeleri, etüd ve işletme haritaları, içme suyu ve kanalizasyon projeleri, doğalgaz boru hatları, tescile konu olan harita ve planlar, kadastro haritalarının yapımı, sayısal harita üretimi, mühendislik ve endüstriyel ölçmeler, yersel ve uydu bazlı (GPS) sistemler ile konum belirleme, hidrografik ölçmeler, yeraltı ölçmeleri, her türlü projenin araziye uygulama işleri (aplikasyon), röleve ölçmeleri, plankoteler vb. konular bu mühendislik dalının uygulama alanlarıdır.

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliğinin temel görevi, gelişme projelerinde bir altyapı oluşturmaktır. İnşaat mühendisliği, mimarlık, jeoloji mühendisliği, maden mühendisliği, şehir ve bölge planlama mühendisliği, çevre mühendisliği ve coğrafya yakın temasta olduğu bilim ve meslek dallarıdır. Özellikle coğrafi bilgi sistemi, gelişen amaçlar doğrultusunda belli bir coğrafyaya ilişkin halihazır harita, kadastral harita, imar planı, teknik altyapı (su, kanal, gaz, telefon, elektrik vb) tesisleri haritası ve tematik harita yapımı ile sözü edilen meslek dallarına altlık ve ortak kullanım imkanı hazırlamaktadır.

Ülkenin askeri, turizm, orman, deniz, maden, hazine, mera gibi karakteristik özellik ihtiva eden alanlarının ölçü ve tespiti, haritalanması, 3194 sayılı imar kanunu uyarınca yerleşme yerleri ve bu yerlerdeki yapılaşmaların plan, fen ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlayan ölçü ve hesapların yapılması, bu kanuna göre arazi ve arsaların imar planlarına göre düzenlenmesi, tescil işlemleri ve imar planlarının araziye aplikasyonunun gerçekleştirilmesi, Karayolları için yol yapım ölçülerinin projelendirilmesi ve aplikasyonlarının uygulanması, Büyük arazilerin ayrıntılı ölçümlerinin yapılarak*, haritalarının meydana getirilmesi, Arazilerin inşaat koşullarına uygunluk açısından ölçülmesi, Yeralti/ sualtı ve madencilik çalışmaları (petrol, doğalgaz, altın vb. yeraltı doğal kaynaklarının) için konum, biçim, derinlik, hacim vb. konularda ayrıntılı bilgi verecek ölçümlerin yapılıp, yerlerinin belirlenmesi ve haritalarının çizilmesi, Köprü, baraj, yol, metro gibi sanat yapılarının mühendislik projeleri, inşası sırasında gerekli olan ölçülerin tatbikatı ve daha sonradan oluşacak deformasyonların ölçülenmesi; rolöve ve restorasyon çalışmalarının yapılması, Türkiye gibi deprem kuşağı olan bölgelerde yer kabuğu hareketlerinin incelenmesi, afet sonrası hazırlanan projelerin uygulanması, Günümüzdeki yaşam içerisinde sürekli kullandığımız çocuk parkı, dinlenme alanları, yerleşim mekanları, kamu tesis alanları ve yol gibi tesis ve yapıları düzenleyen kent planlarının altlık teşkil edecek haritaların üretilmesi, Gerek uçaklardan çekilen fotogrametrik amaçlı fotoğraflarla, gerekse de uydulardan elde edilen görüntülerle oluşturulan haritaların üretilmesi ve bu haritalar vasıtası ile cografi bilgi sistemleri ve kent bilgi sistemlerinin altyapısının oluşturulması faaliyetleri jeodezi ve fotogrametri mühendisliğinin teknik bazda yaptığı çalışmalardan bazılarıdır.

Ayrıca; ülke savunması, taşınmaz mal hukukunu güvence altına alan ülke kadastrosu, şehir imar planları, toprak dağıtımı, ormancılık, yol yapımı, sulama ve kurutma, elektrik ve etüt, coğrafi-jeolojik ve arkeolojik araştırmalar, vergileme, doğal afetlerden korunma vb. isler de jeodezi ve fotogrametri mühendisliğinin faaliyet verdiği diğer alanlardır.

HARİTA ( JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ ) MÜHENDİSLERİNİN ÇALIŞTIĞI KURUMLAR

Ülkemizde bugün yaklaşık 9000 civarında harita mühendisinin görev yaptığı tahmin edilmektedir. Bunların %45 kamu kurumları ve kuruluşlarında %55 de özel sektörde ya kendi şirket ve bürolarında, ya da büyük inşaat ve proje şirketlerinde çalışmaktadır. Bugünkü gereksinim bu sayının çok üstündedir.

Harita Mühendislerinin Yoğun Olarak Görev Yaptığı Kamu Kurum ve Kuruluşlar:

Haritalar Nasıl Yapılır?

Harita deyince genellikle okul duvarlarına asılan Türkiye, Dünya Haritaları, ya da karayolları haritaları akla gelir. Harita mühendislerinin çalışma alanlarının yoğunluğunu proje hizmetlerine yönelik büyük ölçekli haritalar oluşturur. Bu haritaların yapılabilmesi için önce yeryüzü üzerinde kontrol noktaları ağları oluşturulur. Bu noktalarda yüksek duyarlıklı jeodezi aletleri ile açılar ve uzaklıklar ölçülür. Daha sonra bir dizi bilimsel hesaplarla bu kontrol noktalarının cm/mm doğruluğunda koordinatları bulunur. Koordinatları bulunan bu kontrol noktalarından özel jeodezi aletleri ile yapılacak ölçmeler ve hesaplamalar sonucu ayrıntı noktalarının koordinatları elde edilir. Bu bilgiler yardımıyla haritalar çizilir. Haritalar fotogrametri yöntemi ile de üretilmektedir. Bu yöntemde özel kameralarla uçaktan arazinin fotoğrafları çekilir. Stereodeğerlendirme aletlerinde bu fotoğraflarla arazinin üç boyutlu bir modeli elde edilerek, arazide çalışmak yerine ölçmeler, bu model üzerinde yapılır. Haritalar ve benzeri diğer ürünler bu teknoloji ile daha hızlı, daha güvenli ve daha ekonomik olarak üretilmektedir.

Coğrafi Bilgi Sistemleri

Bugünkü bilgisayar teknolojisi olanakları, arazi ile bağlantılı her tür bilginin saklanabildiği coğrafi bilgi sistemleri sunmaktadır. Bu sistemler ile araziye ilişkin çalışmalarda ve kararlarda, sistemin sağladığı sorgulama olanakları ile istenilen bilgilere kolayca ulaşılabilmekte, arazi ile ilgili tasarımlar bilgisayar ekranında gerçekleştirilmektedir. Daha hakça ve toplum yararına düzen kurmada her düzeydeki yöneticiye gerekli olacak bu sistemlerin oluşturulması, yönetilmesi görevi harita mühendislik mesleğinin çağdaş bir işlevidir.

Yapay Uydular Aracılığı İle Ölçmeler

Haritacılık ölçmeleri amacı ile yirmiden fazla yapay uydu yerküresi çevresindeki yörüngelerinde hareket etmektedir. Bir anten ve bir bilgi işlemci ile bu uydulardan alınan sinyallerden, kolayca ve cm doğruluğunda yer noktalarının koordinatları elde edilebilmektedir. Klasik haritacılık uygulamaları ile birlikte bu olanak ülkemizde de giderek daha fazla oranda kullanılmaktadır. Ayrıca yapay uydulardaki uzaktan algılama sistemleri ile kaydedilen görüntülerle ve fotogrametrik yöntemlerle küçük ölçekli haritalar üretilebilmekte ve güncelleştirilebilmektedir.

JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALLARI:

Jeodezi:

Jeodezi Anabilim Dalı, yerin şekil, büyüklük ve gravite alanlarının zamana bağlı olarak değişimlerini inceleyerek bunları üç boyutlu bir koordinat sisteminde tanımlamaktadır.

Yerin çekim alanlarının ve şeklinin belirlenmesinin yanısıra yerkabuğundaki değişimler incelenerek jeodinamik amaçlı çalışmalarda kullanılacak veriler üretilir. Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün bir sistemde belirlenerek farklı amaçlar için verilerin toplandığı Jeodezi Anabilim Dalında çalışma konularını, Ölçme Sistemleri ve Donanımları, Teorik Hesap ve Uygulamalar biçiminde sınıflandırabiliriz.

Fotogrametri:

Fotogrametri eski yunancadaki Photos+Grama+Metron (Işık+Çizim+Ölçme) kelimelerinden oluşan ve ışık ile çizerek ölçme anlamına gelen bir kelimedir. Fotogrametri Anabilim dalında hava fotogrametrisi ve yersel fotogrametri uygulamaları yapılmakta ve eğitimleri verilmektedir. Fotogrametri dışında Uzaktan Algılama, Coğrafi Bilgi Sistemi ve Görüntü İşleme diğer uğraş alanlarıdır.

Ölçme Tekniği:

Uygarlık ilerledikçe ve insanlar arasındaki ilişkiler arttıkça, mülkiyet kavramının önemi anlaşılmış ve insanlar sahip oldukları arazileri ölçme gereksinimi duymuşlardır. Ülkemizde önceleri kadastro haritaların oluşturulmasında önemli bir rol oynayan ölçme tekniği, günümüzde tüm meslek disiplinlerinin gereksinimi olan bir dal haline gelmiştir.

Teknolojideki değişime paralel olarak sürekli gelişen uydu bazlı konum belirleme sistemleri (GPS) ve uygulamaları, yatay ve düşey jeodezik kontrol ağları tesisi, mühendislik yapılarının deformasyon ve deplasman ölçmeleri, yerkabuğu hareketlerinin izlenmesi, hidrografik ölçmeler, karayolu, demiryolu, köprü, baraj, tünel projeleri ve uygulamaları, v.b. Ölçme Tekniği Anabilim Dalının çalışma alanlarıdır.

Kartografya:

Kartografya Anabilim Dalı, coğrafi/mekansal bilgilerin modellenmesi, işlenmesi, analizi, sunumu, görselleştirilmesi ve yönetimi üzerine araştırma ve eğitim-öğretim faaliyetlerinde bulunmaktadır.

Başlıca çalışma konuları şunlardır:

Kamu Ölçmeleri:

Kamu Ölçmeleri Anabilim Dalı; ülke toprak politikası temelinde iyelik hakları, çevresel değerler ve toprak kullanım verilerine göre arazi yönetimi, kadastro, kentsel ve kırsal toprak düzenlemesi, değerlemesi ve bu verilere dayanarak iyelik haklarının düzenlenmesi, biçimlendirilmesi konuları ile ilgilenmektedir. Kamulaştırmanın teknik ve tüzel boyutu; var olan yasalar, uluslararası standartlar ve bilimsel değerleme yöntemleri kapsamında taşınmaz değerlemesi konuları üzerine çalışmalar yürütülmektedir.

JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSLİĞİ

Yeryüzünün biçim ve büyüklüğününün ölçülerek standart haritalarda çizgiler halinde gösterilmesi, sualtı haritalarının yapımı, yeraltı ve yerüstü maden işletmeleri ile ilgili ölçme ve değerlendirme çalışmaları jeodezi ve fotogrametrinin inceleme alanına girer. Bu mesleğe sahip mühendislerin çoğu resmi kuruluşlerda görev alırlar. Özel olarak çalışma imkanı varsa da kullanılan alet ve araçlar çok pahalı olduğundan bunu bir kişinin sağlaması çok zor olmaktkadır. Jeodezi ve fotogrametri mühendisleri, Bayındırlık ve İskan, Tarım, Orman ve Köyişleri, Enerji ve Tabi Kaynaklar, Ulaştırma Bakanlıklarında, Tapu ve Kadostro ve Harita Müdürlüklerinde, belediyelerde görev alırlar. Jeodanizi ve Fotogrametri Mühendisliğine duyulan gereksinim son yıllarda giderek artmaktadır.

Programın Amacı

Yeryüzünün biçim ve büyüklüğünün ölçülerek standart haritalarda çizgiler halinde gösterilmesi, sualtı haritalarının yapımı, yeraltı ve yerüstü maden işletmeleri ile ilgili ölçme ve değerlendirme çalışmaları jeodezi ve fotogrametrinin inceleme alanına girer.

Programda Okutulan Belli Başlı Dersler

Üniversitelerin jeodezi ve fotogrametri bölümlerinde lisans öğretiminin süresi 4 yıldır. Öğretim süresince matematik ağırlıklı derslerden başka fizik, fotoğraf, ölçme ve yorumlama teknikleri, bilgisayar gibi jeodezi ve fotogrametri çalışmalarında gerekli tüm konular okutulmaktadır.

Gereken Nitelikler

Jeodezi ve fotogrametri mühendisliği eğitiminde başarılı olmak için matematik ve özellikle geometri, fizik, kimya, jeoloji ve biyolojiyle ilgili, bu alanlarda iyi yetişmiş, üstün bir akademik yetenek yanında özellikle sayısal düşünme ve uzay ilişkilerini görebilme gücüne sahip olmak gereklidir. Ayrıca, ölçmeler sırasında çoğu kez açık havada ve değişik iklim koşullarında çalışma gerektiğinden jeodezi ve fotogrametri mühendislerinin bedence sağlıklı olmaları ve açık havada çalışmaktan hoşlanmaları beklenir. Ölçme aletlerinin iyi kullanılabilmesi ve ölçmelerin hatasız yapılabilmesi bakımından el ve göz işbirliği, jeodezi ve fotogrametri alanında çalışacak kişilerde aranan önemli becerilerdendir. Jeodezi ve fotogrametri mühendisliği ekip halinde çalışmayı gerektiren bir meslek olduğundan bu alanda çalışan kimsenin sabırlı ve hoşgörülü olması da gereklidir.

Mezunların Kazandıkları Ünvan ve Yaptıkları İşler

Jeodezi ve fotogrametri bölümünü bitirenler Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi ünvanına hak kazanırlar. Jeodezi ve fotogrametri mühendisinin görevleri, teknik ve hukuki görevler olarak, iki kısımda incelenebilir.Büyük arazilerin ayrıntılı ölçümlerinin yapılması, karayolları yapılacak arazilerin inşaat koşullarına uygunluk açısından ölçülmesi, yeraltı ve madencilik çalışmaları için konum, biçim, derinlik, hacim vb. konularda ayrıntılı bilgi verecek ölçümlerin yapılıp haritalarının çizilmesi, yer kabuğunda meydana gelebilecek ve baraj, tünel, köPage Rankingü ve binaların yıkılmasına yol açabilecek yatay ve düşey değişmelerin ölçümlerinin yapılması jeodezi ve fotogrametri mühendislerinin teknik görevlerindendir. Ayrıca, denizlerin ve akarsuların derinliklerini, sığ yerlerini, tehlikeli noktalarını, akıntıları belirlemek; denizaltı ve denizüstü kabloları, yasak bölgeleri, balıkçılık sahalarını, savaş gemilerinin geçiş yollarını saptamak ve bunları haritalarda göstermek de jeodezi mühendisliğinin görevleri arasındadır. Şahıslara ait taşınmaz malların sınırları mevcut belgelere göre belirlenemediği zaman jeodezi ve fotogrametri mühendislerine bilirkişi olarak danışılır. Jeodezi ve fotogrametri mühendisleri verecekleri bilgilerle teknik yönden gerçeğe uygun sınırın saptanmasına yardımcı olurlar. Bu danışmanlık görevi jeodezi ve fotogrametri mühendislerinin hukuki görevlerindendir.

Çalışma Alanları

Ülke savunması, taşınmaz mal hukukunu güvence altına alan ülke kadastrosu, şehir imar planları, toprak dağıtımı, ormancılık, yol yapımı, sulama ve kurutma, elektrik ve etüd, coğrafi-jeolojik ve arkeolojik araştırmalar, vergileme, doğal afetlerden korunma vb. işler jeodezi ve fotogrametri mühendislerinin çalışma alanlarıdır. Bütün bu alanlarda yapılacak çalışmalarda jeodezi ve fotogrametri mühendisi, bilgisine başvurulan önemli bir teknik elemandır. Jeodezi ve fotogrametri mühendislerinin büyük bir çoğunluğu resmi kuruluşlarda görev alırlar. Özel olarak, çalışma olanağı varsa da kullanılan alet ve araçlar çok pahalı olduğundan bunu bir kişinin sağlaması çok zor olmaktadır. Jeodezi ve fotogrametri mühendisleri çalışmalarını büroda ve açık havada yürütürler.

Jeodezi ve fotogrametri mühendisleri, Bayındırlık ve İskân, Orman, Tarım ve Köy İşleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Ulaştırma Bakanlıklarında, Tapu Kadastro ve Harita Müdürlüklerinde, belediyelerde görev alırlar. Bunların bazıları hem harita yapan hem de kullanan kuruluşlardır. Jeodezi ve fotogrametri mühendisliğine duyulan gereksinme son yıllarda giderek daha çok hissedilmeye başlanmıştır.

ANA SAYFA | HAKKIMIZDA | HARİTA | EMLAK | REFERANSLAR | GALERİ | İLETİŞİM

HARİTA MÜHENDİSLİĞİ | ÜNLÜ HARİTACILAR | İLGİLİ BAĞLANTILAR | SİTE HARİTASI

EMG Harita © 2009